1. Tình hình chính trị, kinh tế, xã hội.

a. Chính trị.

- Sau khi vương triều Gúp-ta sụp đổ, Ấn Độ rơi vào tình trạng chia cắt. Năm 1206, người Hồi giáo gốc Thổ Nhĩ Kì chiếm miền Bắc Ấn Độ, lập nên vương triều Hồi giáo đầu tiên, lấy Đê-li làm kinh đô.

- Vương triều Đê-li thống nhất lãnh thổ và giữ được sự phát triển ổn định trong phần lớn thế kỉ XIV. Sang đầu thế kỉ XVI, vương triều sụp đổ trước sự tấn công liên tục của một bộ phận người Mông Cổ đến từ Trung Á.

b. Kinh tế.

Nông nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng. Nhà nước cho đào thêm kênh và hồ chứa nước. Sự phát triển của nhiều ngành thủ công nghiệp truyền thống tạo điều kiện cho giao thương phát triển. Thương nhân Ấn Độ đem những mặt hàng nổi tiếng như vải vóc, đồ trang sức và gia vị để đổi lấy hàng hóa, đặc biệt đổi lấy ngựa chiến từ các nước Trung Á và Tây Á.

c. Xã hội.

Tầng lớp Bà La Môn vẫn được xem là đẳng cấp cao nhất, nhưng thực quyền trong xã hội thuộc về những người Hồi giáo. Những cư dân Ấn Độ không theo Hồi giáo phải nộp thuế ngoại đạo, bị phân biệt đối xử. Điều này gây nên nhiều bất bình trong dân chúng, dẫn đến những cuộc đấu tranh lớn góp phần làm vương triều Đê-li suy yếu.

2. Thành tựu tiêu biểu về văn hóa.

- Vương triều Đê-li đã truyền bá, áp đặt đạo Hồi vào Ấn Độ. Văn hóa Ấn Độ có thêm yếu tố mới - văn hóa Hồi giáo. Nhiều công trình kiến trúc theo kiểu Hồi giáo được xây dựng, với đặc trưng rất dễ nhận biết bởi các tháp cao, mái vòm, cửa vòm, sân rộng và hoạ tiết trang trí bằng chữ A-rập cổ.

- Chữ Ba Tư được du nhập và trở thành ngôn ngữ chính thức của Ấn Độ thời vương triều Đê-li. Cuối thời kì này, xuất hiện nhà văn hóa, nhà thơ lớn của dân tộc Ấn Độ - Ka-bi (Kabir). Những tác phẩm của ông viết bằng ngôn ngữ Hin-đi ngợi ca lòng trung thực, sống lương thiện và tinh thần khoan dung.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

Luyện tập

1. Hoàn thành bảng khái quát về tình hình Ấn Độ thời kì vương triều Hồi giáo Đê-li theo mẫu dưới đây:

2. Thành tựu văn hóa tiêu biểu của Ấn Độ thời kì Đê-li.
- Văn hóa Ấn Độ có thêm yếu tố mới là văn hóa Hồi giáo.
- Nhiều công trình kiến trúc theo kiểu Hồi giáo được xây dựng với đặc trưng tháp cao, mái vòm, cửa vòm, sân rộng và hoạ tiết trang trí bằng chữ A-rập cổ.
- Chữ Ba Tư được du nhập và trở thành ngôn ngữ chính thức của Ấn Độ.