I. ĐỐI LƯU

- Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng và chất khí, đó là hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất lỏng và chất khí.

- Chú ý: Trong chân không và trong chất rắn không xảy ra đối lưu.

Ví dụ:

+ Bỏ một gói nhỏ đựng các hạt thuốc tím vào đoạn trên của ống thủy tinh có dạng khung hình chữ nhật. Dùng đèn cồn nung nóng đoạn bên phải của ống $\longrightarrow$ nước màu tím do thuốc tím tan ra sẽ di chuyển sang đầu ống bên trái.

+ Chiếc đèn dầu đang cháy. Nhờ có bóng đèn mà hiện tượng đối lưu diễn ra nhanh hơn, duy trì tốt sự cháy và làm cho đèn sáng hơn.

+ Đèn kéo quân quay được là nhờ dòng đối lưu của không khí.

+ Ống khói lò sử dụng ở các gia đình, các lò ở nhà máy càng cao thì quá trình đối lưu xảy ra càng nhanh, hiệu quả làm việc cao hơn.

+ Ống thông gió tròn đặt trên mái nhà tạo sự đối lưu không khí.

II. BỨC XẠ NHIỆT

- Bức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng.

- Bức xạ nhiệt có thể xảy ra ở cả trong chân không.

- Tất cả các vật dù nóng nhiều hay nóng ít đều bức xạ nhiệt.

- Khả năng hấp thụ nhiệt của một vật phụ thuộc vào tính chất của bề mặt vật ấy. Vật có bề mặt càng xù xì, màu càng sẫm thì hấp thụ nhiệt càng nhiều.

Ví dụ:

- Nhiệt do Mặt Trời truyền xuống Trái Đất chủ yếu bằng bức xạ nhiệt.

- Nhiệt truyền từ bếp lửa ra môi trường xung quanh chủ yếu cũng bằng bức xạ nhiệt. Chẳng hạn như sưởi ấm hai bàn tay lên bếp lửa, hình thức truyền nhiệt từ bếp lửa sang bàn tay chủ yếu là bức xạ nhiệt.

III. VẬN DỤNG

$\bullet \,\,$ C10

Tại sao trong thí nghiệm ở hình 23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đèn?

Trả lời:

- Trong thí nghiệm ở hình 23.4 SGK, bình chứa không khí được phủ một lớp muội đèn là để tăng khả năng hấp thụ các tia nhiệt cho bình chứa.

$\bullet \,\,$ C11

Tại sao về mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?

Trả lời:

- Vì các vật có màu sáng ít hấp thụ các tia nhiệt hơn nên mặc áo trắng vào mùa hè sẽ giảm khả năng hấp thụ các tia nhiệt làm cho ta có cảm giác mát hơn. Còn các vật có màu càng sẫm thì hấp thụ tia nhiệt càng nhiều.

$\bullet \,\,$ C12

Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng 23.1.

Trả lời: