1. Những cuộc phát kiến địa lí.

- Sản xuất phát triển, nhu cầu về hương liệu, thị trường, vàng bạc tăng lên.

- Con đường giao lưu buôn bán qua Tây Á và Địa Trung Hải do người Ả-rập độc chiếm. Cần phải tìm đường thương mại giữa phương Đông và châu Âu.

- Khoa học - kỹ thuật đã phát triển (đã có hải đồ, la bàn, tàu có bánh lái và hệ thống buồm lớn).

- Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha là những nước tiên phong thám hiểm, khám phá ra những miền đất mới.

+ Năm 1487, B.Đi-a-xơ (1450 - 1500) dẫn đoàn thám hiểm đi vòng qua cực Nam châu Phi đến  mũi Hảo Vọng.

+ Năm 1942, C.Cô-lôm-bô đã đến một số đảo vùng biển Ca-ri-bê ngày nay đã phát hiện ra châu Mỹ.

+ Năm 1497, Va-xcô đơ Ga-ma đã đến bờ Tây Nam Ấn Độ.

+ Năm 1519, Ph.Ma-gien-lan (1480 - 1521) đã đi vòng quanh thế giới, phát hiện ra eo biển Ma-gien-lan nhưng ông bị giết chết ở Phi-líp-pin năm 1521. Đến năm 1522, những thành viên còn lại của đoàn thám hiểm đã trở về Tây Ban Nha.

2. Sự nảy sinh chủ nghĩa tư bản châu Âu.

- Sau các cuộc phát kiến địa lý, quý tộc và thương nhân châu Âu ra sức cướp bóc của cải, tài nguyên các nước châu Mĩ, Á, Phi.

- Giai cấp tư sản tích lũy được số vốn đầu tiên bằng sự cướp bóc thực dân, cướp đất của nông dân, nông dân phải làm thuê cho giai cấp tư sản.

- Đến đầu thế kỉ XVI, ở Tây Âu bắt đầu xuất hiện hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa.

+ Công trường thủ công thay các phường hội, nhờ áp dụng kĩ thuật mới, năng suất lao động tăng, sản phẩm nhiều hơn, giá cả hạ. Chủ xưởng kiếm nhiều lợi nhuận, thợ bị bóc lột, quan hệ sản xuất TBCN hình thành.

 + Ở nông thôn, sản xuất nhỏ bị xóa bỏ, thay thế bằng đồn điền hay trang trại, người lao động biến thành công nhân nông nghiệp làm công ăn lương.

+  Thương nghiệp cũng xuất hiện công ty thương mại thay các thương hội.

- Xã hội Tây Âu đã biến đổi, giai cấp mới được hình thành. Những chủ xưởng, chủ ngân hàng, chủ đồn điền trở thành giai cấp tư sản, người làm thuê, bị bóc lột trở thành giai cấp vô sản.      

3. Phong trào Văn hóa Phục hưng.

- Giai cấp tư sản mới ra đời, tuy có thế lực về kinh tế nhưng chưa có địa vị xã hội tương ứng. Giai cấp tư sản đấu tranh chống lại giáo lí Kitô qua phong trào Văn hóa Phục hưng.

- Mục đích Phục hưng tinh hoa của nền văn hóa cổ Hi Lạp và Rô-ma, sáng tạo nền văn hóa mới của giai cấp tư sản.

- Đặc điểm:

+ Phê phán giáo hội phong kiến và giáo hội. Đề cao giá trị con người, đòi quyền tự do cá nhân, coi trọng khoa học - kỹ thuật.

+ Quê hương phong trào Văn hóa Phục hưng là l-ta-li-a và lan nhanh sang các nước Tây Âu.

+ Thời kỳ này xuất hiện nhiều tài năng như Ra-bơ-le vừa là nhà văn vừa là bác sĩ; Đê-các-tơ là nhà toán học và triết học; Lê-ô-na đơ Vanh-xi là họa sĩ, kĩ sư; Sếch-xpia là nhà soạn kịch.

- Đây là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lãnh vực văn hóa tư tưởng của giai cấp tư sản chống giai cấp phong kiến đã suy tàn.

4. Cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân.

a. Cải cách tôn giáo.

-  Giáo hội Kitô là chỗ dựa vững chắc của chế độ phong kiến châu Âu, thống trị và chi phối đời sống tinh thần của xã hội. Giáo hội ngăn cản, chống lại các phong trào của giai cấp tư sản, cuộc đấu tranh chống phong kiến làm bùng lên ngọn lửa của phong trào Cải cách tôn giáo.

- Nước Đức là nơi đầu tiên nổ ra phong trào, sau đó lan sang Thụy Sĩ, Bỉ, Hà Lan, Pháp, Anh… Nổi tiếng nhất là cuộc cải cách của M.Lu-thơ (1483 - 1546) ở Đức; G.Can-vanh (1509 - 1564) ở Thụy Sĩ.

- Nội dung cải cách là bãi bỏ thủ tục và lễ nghi phiền toái, được đông đảo nhân dân đi theo. Phản ứng của Giáo hội dẫn đến sự phân hóa tôn giáo thành Tân giáo và Cựu giáo.

b. Chiến tranh nông dân Đức.

- Trong và sau Cải cách tôn giáo, nền kinh tế thấp kém, chế độ phong kiến bảo thủ đã cản trở việc vươn lên của giai cấp vô sản

- Nông dân bị áp bức bóc lột nặng nề nên tiếp thu cải cách tôn giáo, tư tưởng của Lu-thơ. Từ mùa xuân 1524, cuộc đấu tranh có tính chất quyết liệt, mở đầu cho cuộc chiến tranh nông dân.

+ Lãnh tụ kiệt xuất là Tô-mát Muyn-xe, ông lên án gay gắt sự hủ bại của giáo hội, lên án chế độ bóc lột phong kiến, kêu gọi nông dân nổi dậy chống áp bức, tuyên truyền và xây dựng một xã hội bình đẳng cho mọi người.

+ Phong trào nông dân bước đầu giành thắng lợi, nhưng cuối cùng bị đàn áp nên thất bại.

- Cuộc chiến tranh thể hiện tinh thần đấu tranh quyết liệt và khí phách anh hùng của nông dân Đức chống Giáo hội và chế độ phong kiến.